ابر بدهکاران بانکی
بر اساس تکلیف جز (1) بند (ط) تبصره (16) قانون بودجه کل کشور سال 1402 در خصوص شفافیت تسهیلات کلان و اموال مازاد، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است با استفاده از سامانه اطلاعاتی خود و اطلاعات دریافتی از بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی (موضوع جزء «۲» این بند)، موارد ذیل را به تفکیک هر یک از بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی بر تارنمای خود در دسترس عموم قرار داده و حداکثر سه هفته پس از اتمام هر فصل به‌روزرسانی نماید.
۱ـ۱ـ اطلاعات مربوط به تسهیلات و تعهدات کلان و تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط با تعریف شورای پول و اعتبار (مرتبط یا ذی نفع واحد)، به تفکیک هر یک از اشخاص، شامل میزان پرداختی و مانده به تفکیک ارزی یا ریالی، نرخ سود، مدت بازپرداخت، دوره تنفس، وضعیت بازپرداخت (جاری، سررسید گذشته، معوق یا مشکوکالوصول)، نوع و میزان وثیقه دریافت شده؛ در صورتی که به دلیل عدم کفایت سرمایه بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی تعریف بانک مرکزی از حدود و مصادیق تسهیلات کلان قابل استفاده نباشد، بانک مرکزی موظف است تسهیلات و تعهدات بالای پانصد میلیارد (500.000.000.000) ریال هر ذینفع واحد را منتشر نماید.
در همین راستا بانک مرکزی در قسمت آمارهای بانکی سایت خود با سه عنوان تسهیلات کلان جاری، تسهیلات کلان غیرجاری و تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط نسبت به ارائه آمار ابر بدهکاران بانکی اقدام کرده است.
نمونه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط بانک رفاه کارگران شهریور 1402
نمونه تسهیلات کلان غیرجاری بانک رفاه کارگران شهریور 1402
نمونه تسهیلات کلان جاری بانک رفاه کارگران شهریور 1402
و چند نکته؛
الف) نقش اقتصادی این بدهکاران چیست؟ یعنی کارآفرین، بازرگان، دلّال، کارچاق کن و ...
ب) یکی از گلوگاه‌های فساد، ورود این افراد به سیستم‌ها و نهادهای مالی و اقتصادی از طریق خوش‌زبانی، رشوه، داشتن روابط به جای ضوابط و ... و پیدا کردن مسیری است که در نهایت به ایجاد رانت، انحصار و برندسازی در راستای سو استفاده‌گری منتهی می‌گردد.
پ) کارآفرینان واقعی با شناخت مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... علاوه بر تخصص خود در وهله اول روابط اقتصادی را شناخته و نسبت به انجام تعهدات خود مسئولیت‌پذیری دارند. اما عدم پرداخت مالیات، گرو کشی حقوق و بیمه کارگران برای بقا و به محاکمه کشیده نشدن، عدم تکمیل اسناد قانونی و استانداردهای مربوط به بهره‌برداری از کارخانه‌ها، استفاده از تسهیلات ارزی در خارج از عقود ثبت شده با ثبت شرکت در کشورهای دیگر و از طریق باز کردن ال سی و .... همگی نشان‌دهنده ویژگی کارآفرین‌نماها دارد.
ت) مردم عادی برای دریافت وام‌های چند میلیون تومانی با موانع بزرگی مواجه هستند و برای دست و پا کردن انواع و اقسام ضمانت‌ها، مدتها رفت و آمد میکنند؛ در نهایت اگر پس از ماه‌ها رفت و آمد موفق به دریافت وام شوند، چوب نظارت شعب بانکها چنان بر سر مردم سنگینی می‌کند که اگر پرداخت اقساط فقط با چند روز تأخیر انجام شود، بلافاصله ضامنین از خلف وعده وام گیرنده خبردار شده و تهدید به کسر اقساط می‌شوند؛ بانکها به این وسیله، وام گیرنده را تحت فشار می‌گذارند تا هرچه سریع‌تر نسبت به پرداخت قسط معوق شده اقدام کند. در چنین شرایطی، سوال مهم مردم این است که چرا عده‌ای خاص، می‌توانند از بانکها هزاران میلیارد تومان وام بگیرند و هر وام را با وام جدیدی تسویه کنند و خارج از چتر نظارتی بانکها و بانک مرکزی، ثروت‌های عجیب و غریب برای خود دست و پا کنند؟
ث) شخصیت این ابربدهکاران بانکی به شدت یادآور شخصیت حاجی آقای صادق هدایت است.
مبارزه‌ی جدّی با قاچاق از جمله‌ی کارهای لازم در اقتصاد کشور است. مبارزه‌ی جدّی با بدحساب‌های بانکی؛ یک عدّه‌ای هستند از تسهیلات بانکی، بناحق و نادرست استفاده میکنند؛ برای یک کار تسهیلات میگیرند، در کار دیگری آن را مصرف میکنند که مصلحت کشور نیست؛ بعد هم بدهی خودشان را با بانکها تسویه نمیکنند؛ اینها واقعاً مجرمند. بنده نمیگویم هرکسی بدهکار بانکی است مجرم است؛ نه، یکی هست ممکن است بدهکار بانکی باشد، [ولی] کمک هم باید به او کرد؛ هستند مواردی که حتّی بدهکارند ولیکن بایستی کمک هم به او بکنند امّا بعضی هم هستند که باید مورد مؤاخذه قرار بگیرند، مورد سؤال قرار بگیرند. این کارها باید در کشور انجام بگیرد. (سید علی خامنه‌ای 1393.11.29)
