بازنشستگی بر اساس سنوات خدمت دولتی و سنوات تجربی
سنوات قابل قبول برای بازنشستگی:
در بازنشستگی اجباری (103 ق م خ ک)= سنوات خدمت دولتی+سنوات خدمت دولتی در عناوین سربازی، خدمت نیمه وقت بانوان، مرخصی استحقاقی، مرخصی استعلاجی (در صورت رضایت و درخواست ذینفع برای واریز کسور بیمهای)+سنوات تجربی (در صورت رضایت و درخواست ذینفع برای واریز کسور بیمهای در مشترکین صندوق تامین اجتماعی، مشترکین صندوق کشوری برای احتساب سنوات تجربی باید نسبت به انتقال آن اقدام نمایند.)
بازنشستگی اختیاری(105 ق م خ ک)= سنوات خدمت دولتی+سنوات خدمت دولتی در سایر دستگاهها+سنوات خدمت غیر دولتی درصورتی که واریز کسور بیمه توسط ذینفع انجام شود.
تعریف سنوات دولتی یا خدمت رسمی:
{کسور حق بیمه را بخش دولتی پرداخت میکند و قابل احتساب برای بازنشستگی اجباری در مشترکین صندوق کشوری و تامین اجتماعی}
ماده 34 قانون استخدام کشوری (اصلاحی 02ˏ10ˏ1357)- مستخدم رسمی باستناد شغلی که برای آن استخدام میشود در پایه یک گروه مربوط وارد خدمت میگردد و در صورتیکه این قبیلمستخدمین دارای سابقه خدمت دولتی باشند بازای هر دو سال سابقه خدمت دولتی آنان یک پایه در گروه شغل مورد تصدی به آنان اعطاء میشود.مدت خدمت زیر پرچم و خدمات اجتماعی زنان جزو سابقه خدمت دولتی مستخدم محسوب میشود. حکم این ماده شامل کلیه مستخدمینی که طبق مقررات این قانون به استخدام رسمی پذیرفته شدهاند نیز میباشد.
ماده 151 قانون استخدام کشوری (اصلاحی 14ˏ03ˏ1359)- خدمت تمام وقت در وزارتخانهها و سازمانها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و شهرداریها در اجرای مقررات این قانون از لحاظ تعیین پایه وبازنشستگی و وظیفه جزو خدمت دولتی محسوب و منظور خواهد شد.احتساب سنوات تمام وقت بازخرید شده مستخدمین در دستگاههای موضوع این ماده باستثنای مستخدمین مشمول ماده 120 این قانون که دولت در قبال سنوات خدمت آنان هیچگونه تعهدی ندارد از لحاظ تعیین پایه و بازنشستگی و وظیفه مشروط بر این است که کلیه وجوه دریافتی مربوط به بازخرید سنوات مزبور را بصندوق بازنشستگی کشوری پرداخت نمایند.
تبصره (الحاقی 02ˏ10ˏ1357)- مدت خدمت مستخدمین رسمی در مدارس غیر دولتی مشمول فرمان آموزش رایگان با رعایت ضوابطی که در آئین نامه اجرائی قانون تعیین تکلیف وضع استخدامی کارکنان مدارس مذکور مصوب 19 مرداد ماه 1356 پیش بینی شده است از لحاظ پایه و بازنشستگی جزو سابقه خدمت آنان محسوب میشود.
تبصره ـ مدت خدمت کارمندانی که در ابتداء یا حین خدمت به تحصیل مقاطع رسمی آموزشی یا معادل آن اشتغال می یابند و از مزایای تحصیلات مربوطه بهره مند می شوند جزء سابقه خدمت برای بازنشستگی منظور نمی گردد. مگر آن که همراه با تحصیل حداقل سه چهارم از وقت اداری را به انجام وظایف محوله اشتغال داشته باشند، مأموریتهای تحصیلی و تعهدات خدمتی تحصیلی با رعایت ماده (61) این قانون با موافقت سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور انجام می گیرد.
ماده 105 قانون مدیریت خدمات کشوری ـ منظور از سابقه خدمت در این قانون برای بازنشستگی، آن مدت از سوابق خدمت کارمندان می باشد که در حالت اشتغال به صورت تمام وقت انجام شده و کسور مربوط را پرداخت نموده یا می نماید و مرخصی استحقاقی و استعلاجی و مدت خدمت نیمه وقت بانوان به استناد قانون راجع به خدمت نیمه وقت بانوان ـ مصوب 1362 ـ (مشروط بر این که کسور بازنشستگی به طور کامل پرداخت شده باشد) و مدت خدمت نظام وظیفه به عنوان سابقه خدمت کارمندان محسوب می گردد.
تعریف سنوات غیر دولتی یا خدمت غیر رسمی:
{کسور حق بیمه را بخش غیر دولتی پرداخت میکند و قابل احتساب برای بازنشستگی اختیاری در مشترکین صندوق تامین اجتماعی و به درخواست ذینفع}
هرآنچه که در سنوات دولتی یا رسمی قرار نداشته باشد.
تعریف سنوات تجربی:
ماده 14 آیین نامه اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل
الف - تجربه• مراد از تجربه آن بخش از خدمات دولتی و یا غیر دولتی مستخدم است که سبب افزایش مهارت مستخدم میگردد.
ب - تجربه مربوط• تجربه مربوط عبارت از آن قسمت از خدمات مستخدم است که در رشته مربوط به شغل مورد تصدی او باشد.
ج - تجربه مشابه• تجربه مشابه عبارت از آن بخش از خدمات مستخدم است که در زمینه شغل مورد تصدی او باشد (مانند تجربه حسابرس برای حسابدار، تجربه کارپردازی برای انبارداری) تشخیص تجربه مشابه به عهده کمیته سرمایه انسانی دستگاه خواهد بود.
عدم احتساب سوابق خدمت در شرکتهای پیمانکاری طرف قرارداد با دستگاههای دولتی به منظور افزایش حقوق و سنوات خدمتی بازنشستگی (دادنامه شماره ۱۰۸۴ مورخ 1399.09.18 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)
شماره دادنامه : ۱۰۸۴
تاریخ دادنامه : 1399.09.18
شماره پرونده: ۹۹۰۱۳۳۶
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: خانم زینب حسن پور سرمست
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: در خصوص احتساب سوابق خدمت در شرکتهای پیمانکاری طرف قرارداد با دستگاه های دولتی بـه منظور افزایش حقوق و سنوات خدمتی بازنشستگی، شعب دیوان عدالت اداری آراء معارضی صادر کرده اند. بعضی از شعب دیوان، با استدلال اینکه حسب احکام و قراردادهای موجود، شاکی در شرکت های خصوصی که پیمانکار دانشگاه بوده اشتغال داشته و خواسته وی در محدوده ماده ۱۵۱ قانون استخدام کشوری نمیباشد، رأی به رد شکایت صادر کرده اند، لیکن برخی دیگر از شعب دیوان عدالت اداری با استدلال اینکه شاکی در ایـام مورد ادعـا در مراکز دولتی اشتغال داشته و فارع از وضعیت استخدامی مشارالیه، نظر به اینکه مطابق ماده ۱۵۱ قانون استخدام کشوری، خدمت تمام وقت در مؤسسات دولتی از لحاظ تعیین پایه و بازنشستگی جزء خدمت دولتی محسوب میشود، رأی به وارد دانستن شکایت صادر کرده اند. با توجه به شکایات مذکور و صدور آراء متعارض از شعب دیوان، موضوع در اجرای ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری برای صدور رأی وحدت رویه به هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ارجاع شد.
گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه ۴۳ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۶۰۹۹۸۰۹۵۷۱۰۰۲۳۳ با موضوع دادخواست خانم زینب حسن پور سرمست به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی گیلان و به خواسته الزام به احتساب ایام خدمت شرکتی در بیمارستان رازی از تاریخ ۱؍۶؍۱۳۸۲ تا ۳۰؍۸؍۱۳۸۵ به عنوان سنوات خدمتی در حکم کارگزینی و به تبع الزام به افزایش حقوق از تاریخ استحقاق تا تاریخ صدور رأی دیوان به موجب دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۷۱۰۰۶۴۴-۲۳؍۷؍۱۳۹۷ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
اسناد و مدارک ابرازی شاکی که مورد تأیید طرف شکایت نیز قرار گرفته است مثبت این امر است که شاکی از تاریخ ۱؍۶؍۱۳۸۲ در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان گیلان بخش بیمارستانی اشتغال دارند. در بازه زمانی ۱؍۶؍۱۳۸۲ تا ۳۰؍۸؍۱۳۸۵ ایشان به عنوان نیروی شرکتی در بیمارستان اشتغال داشته اند. صرف دریافت حقوق از شرکت نمی تواند دلیل کافی بر عدم احتساب سابقه اشتغال وی در بیمارستان باشد. چرا که وی بر اساس قرارداد منعقد فی مابین بیمارستان و شرکت متبوع به صورت تمام وقت در این بیمارستان خدمت نموده است و شرط دریافت حقوق از یک دستگاه دولتی برای احتساب سنوات خدمت به عنوان سنوات رسمی در ماده ۱۵۱ قانون استخدام کشوری قید نشده است. لذا ضمن احراز شرایط قانونی اشتغال شاکی و استحقاق وی در برخورداری از حق مورد مطالبه به استناد مقررات مذکور و مواد ۱۰، ۱۱، ۵۸ و ۶۵ از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت به نحو الزام طرف شکایت بر احتساب ایام مذکور در زمره سنوات خدمت رسمی شاکی صادر و اعلام می گردد. رأی اصداری ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان می باشد.
در اثر تجدیدنظر خواهی از رأی مذکور، شعبه ۲۳ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۹۳۰۲۰۳۸-۶؍۵؍۱۳۹۸ با استدلال زیر رأی مذکور را نقض می کند:
نظر به اینکه حسب احکام و قراردادهای پیوست دادخواست تجدیدنظرخوانده در شرکت های خصوصی که پیمانکار دانشگاه بودهاند اشتغال داشته است و با عنایت به اینکه مطابق ماده ۱۵۱ قانون استخدام کشوری خدمت تمام وقت در وزارتخانه ها و سازمان های دولتی خدمت دولتی محسوب می گردد، بنابراین خواسته تجدیدنظر خوانده وفق مقررات نمی باشد و تجدیدنظر خواهی موجه تشخیص و مستنداً به ماده ۷۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض دادنامه معترض عنه حکم به رد شکایت شاکی صادر و اعلام می گردد. رأی صادره قطعی است.
ب: شعبه ۴ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۸۹۰۹۹۸۰۹۰۰۰۵۰۰۴۷ با موضوع دادخواست خانم سیده مریم فلاح چای به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان و به خواسته احتساب سابقه و اصلاح حقوق با افزایش آن به موجب دادنامه شماره ۹۰۰۹۹۷۰۹۰۰۴۰۰۴۹۴-۲۸؍۲؍۱۳۹۰ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
در خصوص دادخواست شاکی دایر بر صدور حکم بر الزام طرف شکایت به احتساب مدت ۹ سال سوابق خدمت غیر رسمی وی در فواصل سال های ۱۳۸۲ تا تاریخ تبدیل وضعیت استخدامی به پیمانی ( ۱؍۹؍۱۳۸۸) و اصلاح احکام کارگزینی با افزایش حقوق با این توضیح که بعد از تبدیل وضعیت استخدامی حقوق وی کاهش یافته است با توجه به محتویات پرونده و مفاد لایحه دفاعیه مشتکی عنه به شماره فوق الذکر نظر بر اینکه مشارالیها در ایام مرقوم در مراکز دولتی اشتغال داشته قطع نظر از وضعیت استخدامی اعم از شرکتی یا قراردادی نظر به اینکه مطابق ماده ۱۵۱ قانون استخدام کشوری خدمت تمام وقت در مؤسسات دولتی از لحاظ تعیین پایه بازنشستگی جزء خـدمت دولتی محسوب خـواهد شد شکایت در این قسمت وارد تشخیص و بـه استناد مـواد ۷ و ۱۴ قانون دیـوان عـدالت اداری مصوب ۱۳۸۵ حکم بـر الزام طرف شکایت بـه احتساب سوابق خدمت تمام وقت غیر رسمی وی به عنوان جزء سنوات خدمت دولتی صادر و اعلام می گردد اما نسبت به اصلاح احکام با افزایش حقوق ناشی از احتساب سوابق به لحاظ اینکه در اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری استخدام جدید محسوب می گردد و برقراری حقوق مطابق قانون مذکور خواهد بود اقدام مغایر موازین قانونی مشهود نیست شکایت در این قسمت غیر وارد تشخیص و حکم به رد آن صادر و اعلام می گردد. رأی صادره قطعی است.
ج: شعبه ۲۹ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۴۰۹۹۸۰۹۰۲۹۰۲۳۰۶ با موضوع دادخواست خانم الهه آرموتن به طرفیت ۱- دانشگاه علوم پزشکی گیلان ۲- سازمان تأمین اجتماعی گیلان و به خواسته الزام به احتساب سوابق خدمت در حکم کارگزینی به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۲۹۰۲۹۲۳-۲۰؍۱۰؍۱۳۹۵ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
نظر به اینکه شاکی دلیل و مدرکی که مبین رابطه استخدامی بین شاکی و دانشگاه علوم پزشکی باشد ارائه نداده و نامبرده در شرکت های طرف قرارداد دانشگاه اشتغال به کار داشته لذا دانشگاه در خصوص نامبرده تکلیفی نداشته رأی به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. این رأی ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان می باشد.
در اثر تجدیدنظرخواهی از رأی مذکور، شعبه ۱۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۷۰۰۷۵۰-۹؍۵؍۱۳۹۶ با استدلال زیر رأی مذکور را نقض می کند.
در خصوص تجدیدنظرخواهی خانم الهه آرموتن نسبت به رأی شماره ۲۹۲۳-۲۰؍۱۰؍۱۳۹۵ صادره از شعبه ۲۹ نظر به اینکه طبق مدارک منضم به پرونده تجدیدنظرخواه از تاریخ ۱؍۳؍۱۳۸۲ تا ۳۰؍۸؍۱۳۸۵ در بیمارستان ۲۲ بهمن لاهیجان مشغول بـه کار بوده و حق بیمه آن به تأمین اجتماعی پرداخت شده است تجدیدنظرخـواهی وی را موجه تشخیص و به استناد ماده ۷۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رأی معترض عنه را نقض و حکم به ورود شکایت تجدیدنظر خواه صادر می گردد. رأی مذکور قطعی است.
د: شعبه ۴ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۸۹۰۹۹۸۰۹۰۰۰۵۰۰۵۶ با موضوع دادخواست خانم فاطمه صادقی به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی گیلان و به خواسته اصلاح حکم حقوقی و احتساب سنوات خدمت به موجب دادنامه شماره ۹۰۰۹۹۷۰۹۰۰۴۰۰۸۲۳-۲۹؍۳؍۱۳۹۰ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
در خصوص دادخواست شاکی به طرفیت خوانده مبنی بر صدور حکم به الزام دستگاه متبوع به اصلاح حکم کارگزینی با احتساب سنوات خدمت به لحاظ داشتن سابقه خدمت غیر رسمی با این توضیح که مدعی است از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۱ با عنوان کاردان مدارک پزشکی به صورت طرح و از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ تحت عنوان نیروی شرکتی و از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ تحت عنوان قراردادی به شکل مستمر و مرتبط در بیمارستان ۲۲ آبان لاهیجان انجام وظیفه نموده و از تاریخ ۱؍۱۰؍۱۳۸۸ با قبولی در آزمون استخدامی در همان پست به صورت پرسنل پیمانی درآمده ولی مسئولین دانشگاه علوم پزشکی گیلان به سابقه خدمتی ام که به طور مستمر و مرتبط با دستگاه دولتی بوده توجهی نکرده و حکم بنده را به عنوان پرسنل جدید الاستخدام تنظیم کرده اند که به محض تبدیل به وضعیت پیمانی حقوق بنده ۰۰۰؍۶۰۰؍۱ ریال کسر گردیده است. با توجه به محتویات پرونده و لایحه دفاعیه طرف شکایت به شماره فوق الذکر که من حیث المجموعه خواسته شاکی را پذیرفته است و با در نظر گرفتن ماده ۱۵۱ قانون استخدام کشوری که خدمت تمام وقت در وزارتخانه ها و سازمان ها و … را در اجرای مقررات این قانون از لحاظ تعیین پایه و بازنشستگی و وظیفه جزء خدمت دولتی محسوب و منظور نموده است و با ملاحظه بخشنامه شماره ۲۰۰؍۵۵۹۱۹-۲۸؍۱۰؍۱۳۸۹ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری که دستگاه های اجرایـی را موظف نموده تا احکام کارگزینی کارمنـدان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری را که بعد از تاریخ ۱؍۱؍۱۳۸۸ استخدام شده یا می شوند در اجرای تبصره ماده ۷۸ و ردیف های ۴ و ۵ بند (ب) ماده ۱۱۶ قانون مذکور با احکام کارگزینی کارمندان نظیر که در اسفند سال ۱۳۸۷ استخدام شده اند از تاریخ استخدام تطبیق دهند. از این جهت شکایت وارد تشخیص و به استناد مواد مرقوم و بخشنامه مزبور و مواد ۷ و ۱۴ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۸۵ حکم به ورود شکایت و الزام دستگاه متبوع به اصلاح حکم حقوقی و احتساب سنوات خدمت شاکی صادر و اعلام می شود. رأی صادره قطعی است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۸؍۹؍۱۳۹۹ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- اول: در ماده ۱۵۱ قانون استخدام کشوری مصوب سال ۱۳۴۵ مقرر شده است: «خدمت تمام وقت در وزارتخانه ها و سازمان ها و مؤسسات و شرکت های دولتی و شهرداریها در اجرای مقررات این قانون از لحاظ تعیین پایه و بازنشستگی و وظیفه جزو خدمت دولتی محسوب و منظور خواهد شد.» و مستفاد از تعاریف ماده ۱ قانون استخدام کشوری «خدمت» در دستگاههای دولتی مستلزم صدور دستور مقام صلاحیتدار در دستگاه اجرایی است، در نتیجه حکم مقرر در ماده ۱۵۱ قانون مذکور مشمول افرادی است که به نحوی از طرف مقام صلاحیتدار دستگاه اجرایی به کار اشتغال یافته است، در حالی که نیروهای وابسته بـه پیمانکاران بخش خصوصی که در دستگاه های اجرایی فعالیت میکنند مستخدم بخش خصوصی محسوب میشوند و از شمول خدمت دولتی خارج هستند.
دوم: به موجب ماده واحده قانون نحوه تأثیر سوابق خدمت غیردولتی در احتساب حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری کارکنان دولت مصوب سال ۱۳۷۲ و تبصره ۱ ماده واحده و آیین نامه اجرایی آن مقرر شده است: «خدمت مستخدمین دولت، شهرداریها و نهادهای انقلاب اسلامی در شرکتها و مؤسسات غیر دولتی که بابت آن حق بیمه یاکسور بازنشستگی به صندوق بازنشستگی ذیربط پرداخت گردیده است، با انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی … صرفاً در تعیین حقوق یا مستمری بازنشستگی و وظیفه قابل احتساب میباشد … و سنوات خدمت موضوع این قانون در محاسبه سنوات خدمت لازم برای بازنشستگی، اعطاء پایه، درجه یا نظایر آن منظور نخواهدگردید.» بنابراین حکم سنوات خدمت نیروهای شرکتی قابل محاسبه به عنوان سنوات خدمت دولتی نیست بلکه در صورت بیمهپردازی برای برقراری مستمری بازنشستگی قابل احتساب است.
سوم: ماده ۱۸ قانون مدیریت خدمات کشوری تصریح کرده است: «کارمندان بخشهای غیردولتی که بر اساس احکام پیش بینی شده در این قانون، تمام و یا قسمتی از وظایف و تصدی امور دولتی و سایر امور قابل واگذاری که حسب قوانین و مقررات مربوط معین خواهد شد را عهدهدار میباشند، کارکنان تحت پوشش کارفرمای غیردولتی تلقی میگردند. دستگاههای اجرایی هیچ گونه تعهد و یا مسئولیتی در قبال این کارمندان ندارند…» همچنین برابر ماده ۱۰۵ قانون مذکور، منظور از سابقه خدمت برای بازنشستگی «آن مدت از سوابق خدمت کارمندان می باشد که در حالت اشتغال به صورت تمام وقت انجام شده و کسور مربوط را پرداخت نموده یا مینماید …» و برابر ماده ۷ قانون مذکور «کارمند دستگاه اجرایی: فردی است که براساس ضوابط و مقررات مربوط، به موجب حکم و یا قرارداد مقام صلاحیتدار در یک دستگاه اجرایی بـه خدمت پذیرفته میشود.» در حـالی که نیروهای شرکتی از شمول این تعریف خـارج هستند.
چهارم: به موجب رأی وحدت رویه شـماره ۲۰- ۲۸؍۳؍۱۳۶۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری «احتساب سابقه خدمت در بخش خصوصی جزء مدت خدمت رسمی در مؤسسات مشمول قانون استخدام کشوری در هر مورد نیاز به مجوز قانونی خاصـی دارد.» و برابر رأی وحدت رویه شماره ۵۱۱ و ۵۱۲-۱۸؍۱۱؍۱۳۸۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، تنها اشتغال به کار مستمر و تمام وقت در یکی از واحدهای دولتی به دستور مقام ذی صلاح و دریافت حقوق یا دستمزد در قبال انجام وظایف محوله، هرچند به صورت نیروی روزمزد و قراردادی، به عنوان سابقه خدمت دولتی از لحاظ تعیین پایه و بازنشستگی و حقوق وظیفه قابل احتساب خواهد بود.
بنابراین از مجموع مقررات یاد شده این نتیجه حاصل می شود که قانونگذار تمام وقت بودن، پرداخت کسور بازنشستگی و وجود رابطه قراردادی یا استخدامی با دستگاههای دولتی را از شروط لازم برای احتساب سابقه خدمت دولتی دانسته است و برای موارد استثناء قانون خاص وضع کرده است و رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۹۳۰۲۰۳۸-۶؍۵؍۱۳۹۸ شعبه ۲۳ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که رأی شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۷۱۰۰۶۴۴-۲۳؍۷؍۱۳۹۷ شعبه ۴۳ بدوی دیوان عدالت اداری را نقض کرده است و به رد شکایت صادر شده صحیح و موافق مقررات است. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامی- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سی سال سابقه بیمهپردازی که تلفیقی از سوابق خدمت دولتی و غیردولتی باشد ملاک بازنشستگی نیست
اطلاق بخشنامه بازنشستگی معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان چهارمحال و بختیاری در مواردی که کارمند دارای سی سال سابقه بیمهپردازی است، ولی سوابق خدمت وی تماماً دولتی نبوده و تلفیقی از سوابق دولتی و غیردولتی است ابطال شد (دادنامه شماره ۲۳۹۴ مورخ 1400.05.24 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)
تاریخ دادنامه : 1400.05.24
شماره دادنامه: ۲۳۹۴
شماره پرونده : ۰۰۰۰۹۲۷
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: آقایان: ۱ـ پرویز شمسی پور دهکردی ۲ـ سهراب حسین زاده سورشجانی ۳ـ شیرزاد هاشمی شهرکی ۴ـ عبدالحمید سلیمانی دهکردی ۵ ـ فرج اله اسکندری شهرکی ۶ ـ عبداله مومنی شهرکی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۹۹/۲۶۵۶۸۷/د/پ/۱۸ مورخ 1399.11.19 معاون توسعه مدیریت، منابع و برنامهریزی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان چهارمحال و بختیاری
گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستی واحد ابطال بخشنامه شماره ۹۹/۲۶۵۶۸۷/د/پ/۱۸ مورخ 1399.11.19 معاون توسعه مدیریت، منابع و برنامهریزی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان چهارمحال و بختیاری را خواستار شدهاند و در جهت تبیین خواسته اعلام کردهاند که:
” الف ـ با عنایت به این مهم که بر اساس رأی شماره ۲۰ ـ 1363.03.28 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری سوابق کاری افراد در تشکلهای حقوقی غیردولتی قابل احتساب با سوابق کاری آنان در دستگاههای دولتی نمیباشد و همچنین با عنایت به تبصره ۱ ماده ۴ دستورالعمل نحوه تعیین حق شغل … آییننامه اداری استخدامی اعضای هیأت علمی و کارکنان غیرهیأت علمی دانشگاههای علوم پزشکی که صراحتاً اعلام مینماید منظور از سنوات خدمت و تجربه، سنوات خدمتی تمام وقت در دستگاههای دولتی میباشد تصدیق خواهید فرمود به لحاظ آن که سوابق کار دولتی اینجانبان بر اساس موارد معنونه بسیار کمتر از ۳۰ سال میباشد لذا اقدام خواهان مبنی بر بازنشستگی اجباری اینجانبان مغایر باماده ۹۷ آییننامه اداری و استخدامی اعضای غیرهیأت علمی دانشگاههای علوم پزشکی و بندهای ذیل آن و ایضاً ماده ۱۰۳ قانون مدیریت خدمات کشوری میباشد. همچنین اقدام خوانده ردیف دوم به پذیرش درخواست اجباری بازنشستگی اینجانبان بدون توجه به مفاد دادنامه و قوانین معنونه محمل قانونی نداشته است.
ب ـ با عنایت به آراء وحدت رویه دیوان عدالت اداری به شماره ۵۱۱ و ۵۱۲ـ 1389.11.18 که صراحتاً اذعان میدارد تنها اشتغال به کار مستمر و تمام وقت در یکی از واحدهای دولتی به عنوان سابقه خدمت دولتی از لحاظ تعیین پایه و بازنشستگی قابل احتساب میباشد تصدیق خواهید فرمود به لحاظ آن که سوابق کاری اینجانبان در دانشگاه علوم پزشکی بر اساس دادنامههای یاد شده بسیار کمتر از ۳۰ سال میباشد اقدام خواندگان به بازنشستگی اجباری اینجانبان مغایر با آراء صدرالذکر میباشد.
ج ـ با عنایت به ماده واحده قانون نحوه تاثیر سوابق خدمات غیردولتی در احتساب حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری کارکنان دولت مصوب سال ۱۳۷۲ و تبصره ذیل ماده ۱ آییننامه اجرایی قانون مرقوم و رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره ۱۰۸۴ـ 1399.11.04 سوابق خدمت غیردولتی صرفاً در تعیین حقوق یا مستمری بازنشستگی قابل احتساب میباشد و سنوات خدمت موضوع این قانون در محاسبه سنوات خدمت لازم برای بازنشستگی منظور نخواهد شد. تصدیق خواهید فرمود اقدام خواندگان به بازنشستگی اجباری اینجانبان خلاف قوانین و مقررات موضوعه میباشد.
د ـ با عنایت به ماده واحده قانون پیش گفت و ماده ۱ آییننامه اجرایی آن سوابق دولتی مستخدمین دولت که دارای سوابق خدمت غیردولتی میباشند به منظور برقراری مستمری بازنشستگی میبایستی حداقل به مدت ۲۰ سال باشد تصدیق خواهید فرمود اقدام خوانده ردیف دوم مبنی بر صدور احکام برقراری مستمری که بدون توجه به این مهم صورت گرفته محمل قانونی نداشته است.
ذ ـ با عنایت به تبصره ۱ اصلاحی ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی که صراحتاً اعلام میدارد کسانی که ۳۰ سال تمام کار کرده باشند وحق بیمه مدت مزبور را پرداخته باشند میتوانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند. تصدیق خواهید فرمود قانونگذار در ماده قانونی اخیرالذکر با آوردن لفظ میتوانند افراد مشمول را مخیر به ارائه درخواست برقراری مستمری دانسته است و هیچگونه بازنشستگی اجباری برای آنان در ماده قانونی اخیرالذکر پیشبینی نگردیده که خواهان بر اساس آن اقدام به بازنشستگی اجباری اینجانبان نمودهاند.
علی ایحال با مطمح نظر داشتن این مهم که بازنشستگی اجباری افراد تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی کمتر از ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه خلاف موازین و قوانین موضوعه میباشد و اقدام خوانده به الزام اینجانبان به ارائه درخواست بازنشستگی موجبات تضرر و عسر و حرج اینجانبان را فراهم نموده به موجب مواد ۱۰ و ۱۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری درخواست الزام خواندگان به شرح ستون خواسته مورد استدعا میباشد. “
متن بخشنامه مورد اعتراض به شرح زیر است:
” دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان چهارمحال و بختیاری
معاونت بهداشتی دانشگاه و رئیس مرکز بهداشت استان ـ معاونت درمان دانشگاه ـ معاونت غذا و دارو دانشگاه ـ معاونت آموزشی دانشگاه ـ معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه ـ معاونت دانشجویی، فرهنگی دانشگاه ـ روسای دانشکدههای (بهداشت، پزشکی، پیراپزشکی، پرستاری و مامایی شهرکرد و پرستاری و مامایی بروجن) ـ روسای مراکز آموزشی، درمانی (آیت اله کاشانی و هاجر (س) شهرکرد) ـ روسای بیمارستانهای [ولیعصر (عج) بروجن، سیدالشهدا (ع) فارسان، شهداء لردگان، امام رضا (ع) اردل، امام جواد (ع) لاغان، شهید ارجمند مال خلیفه و امام سجاد (ع) چلگرد] ـ سرپرست مرکز روانپزشکی سینا جولقان ـ سرپرست کلینیک تخصصی دندانپزشکی رسالت چالشتر ـ سرپرست مرکز بهداشت شهرستان شهرکرد ـ سرپرست شبکههای بهداشت و درمان شهرستان (لردگان، اردل، بروجن، فارسان، کوهرنگ، کیار، بن و سامان)
در راستای اجرای ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی مقتضی است موارد ذیل در خصوص مشمولین صندوق تأمین اجتماعی (رسمی، پیمانی و قرار دادی) در اسرع وقت (حداکثر لغایت پایان بهمن ماه) برابر مقررات معمول گردد.
۱ـ به کلیه پرسنل مشمول صندوق سازمان تأمین اجتماعی بصورت مکتوب ابلاغ گردد گزارش سوابق بیمه پرداختی را از سازمان یاد شده اخذ و به کارگزینی واحد محل خدمت ارائه نمایند.
۲ـ کارگزین واحد سابقه پرداختی بیمه را در سامانه جامع پرسنلی در قسمت بازنشستگی به تفکیک سال و ماه و روز ثبت نمایند.
۳ـ به کارمندان دارای ۳۰ سال پرداخت کسور بازنشستگی بصورت مکتوب اعلام گردد نسبت به ارائه درخواست بازنشستگی برابر با مقررات اقدام نمایند.
۴ـ در صورت عدم ارائه درخواست و یا عدم ارائه سوابق بیمه از سازمان تأمین اجتماعی با اعلام یک ماه قبل از اتمام قرارداد، در پایان قرارداد نسبت به فسخ قرارداد ایشان اقدام گردد و در مورد کارمندان رسمی از صدور حکم ضریب افزایش سنواتی 1400.01.01 آنان خودداری گردد.
۵ ـ مسئولیت حسن اجرای مفاد یاد شده با بالاترین مقام مسوول آن واحد میباشد. ـ معاون توسعه مدیریت، منابع و برنامهریزی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان چهارمحال و بختیاری “
در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد به موجب لایحه شماره ۱۸/۱۴۰۰/۳۳۶۹۳/پ ـ 1400.04.01 توضیح داده است که:
” در رابطه با شکایت شکات، موارد ذیل جهت بررسی و امعاننظر به حضورتان ارسال میگردد:
۱ـ نامه شماره ۴/۱۳۶/۰۰۴/الف ـ 1386.04.20 معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت به انضمام دو برگ دستورالعمل انعقاد قرارداد موضوع تبصره ۳ ماده ۲ آییننامه اداری، استخدامی اعضاء غیرهیات علمی دانشگاه و اشاره به بند ج ماده ۴ آییننامه فوقالذکر.
۲ـ نامه شماره ۲۰۹/۹۲۲۵/د ـ 07/11/1398 معاونت توسعه وزارت بهداشت به انضمام بخشنامه شماره ۵۴۳۴۲۰ ـ 1398.09.25سازمان اداری و استخدامی کشور مبنی بر بازنشستگی کارکنان برای مشاغل غیرتخصصی با حداقل ۳۰ سال سابقه خدمت و سی و پنج سال برای مشاغل تخصصی با تحصیلات دانشگاهی کارشناسی ارشد و بالاتر با درخواست کارمند برای سنوات بالاتر از ۳۰ سال.
۳ـ بند چهار مصوبه هیات رئیسه دانشگاه مورخ 1399.03.11 مبنی بر تمدید قرارداد افراد یاد شده برای ادامه خدمت مازاد بر ۳۰ سال صرفا تا پایان سال ۱۳۹۹.
۴ـ با عنایت به این که نامبردگان مشمول صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی میباشند و به استناد تبصره۱ بند۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی شرایط لازم بازنشستگی را دارند.
۵ ـ درخواست افراد موصوف مبنی بر بازنشستگی و نامههای سازمان تأمین اجتماعی مبنی بر بررسی پرونده فنی نامبردگان و حائز شرایط بازنشستگی بودن ایشان و اعلام تاریخ پایان کار به تناسب نوع استخدام.
۶ ـ نامبردگان در زمان اشتغال در دانشگاه و قبل از بازنشستگی با ارائه لیست کسورات صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی به واحد محل خدمت از مزایای مرتبط با طبقات و رتبههای استحقاقی مربوط به جداول طبقه و رتبه مندرج در قانون مدیریت خدمات کشوری در احکام کارگزینی بهرهمند گردیدهاند. “
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1400.08.25 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً: براساس تبصره ۱ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی (اصلاحی مصوب 1371.12.16): «کسانی که ۳۰ سال تمام کار کرده و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند، در صورتی که سن مردان ۵۰ سال و سن زنان ۴۵ سال تمام باشد میتوانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند» و مطابق تبصره ۳ همین ماده (الحاقی مصوب 1371.12.16): «بیمه شدگانی که دارای ۳۵ سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه باشند، میتوانند بدون در نظر گرفتن شرط سنی مقرر در قانون تقاضای بازنشستگی نمایند.»
ثانیاً: به موجب ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵: «دانشگاهها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستانها و پارکهای علم و فناوری که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانههای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذیربط میباشند، بدون رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی کشور، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چهارچوب مصوبات و آییننامههای مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی مصوب هیأت امنا که حسب مورد به تأیید وزیران علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در مورد فرهنگستانها به تأیید رئیسجمهور و در مورد دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی وابسته به نیروهای مسلّح به تأیید رئیس ستاد کل نیروهای مسلّح میرسد، عمل میکنند» و براساس بند «الف» ماده ۹۷ آییننامه اداری، استخدامی و تشکیلاتی کارمندان غیرهیأت علمی دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور : «مؤسسه مکلّف است کارمندان خود را که سی سال سابقه خدمت دارند، بازنشسته نماید.»
ثالثاً مستفاد از ماده ۵ آییننامه مذکور و تبصره ۱ ماده ۴ دستورالعمل نحوه تعیین حق شغل، حق شاغل، فوقالعاده مدیریت و سرپرستی، فوقالعاده ایثارگری، فوقالعاده مناطق کمترتوسعهیافته، فوقالعاده بدی آب و هوا و فوقالعاده جذب مصوب هیأت امناء این است که منظور از سی سال سابقه خدمت برای بازنشستگی، سی سال سابقه بیمه پردازی نیست، بلکه سی سال سابقه خدمت تمام وقت در وزارتخانهها، مؤسسات و شرکتهای دولتی و یا سوابق خدمتی است که به موجب قوانین خاص، خدمت دولتی به شمار میرود. بنا به مراتب فوق و با عنایت به اینکه براساس موازین حقوقی فوقالاشاره، اعضای غیرهیأت علمی دانشگاههای علوم پزشکی از نظر بازنشستگی تابع مقررات استخدامی خاص خود هستند و در مقررات استخدامی آنها آنچه مؤسسه مکلّف به انجام آن شده بازنشسته کردن کارکنان با سی سال سابقه خدمت دولتی و نه سی سال سابقه بیمهپردازی است،
بنابراین اطلاق بخشنامه شماره ۹۹/۲۶۵۶۸۷/د/پ/۱۸ مورخ 1399.11.19معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان چهارمحال و بختیاری در مواردی که کارمند دارای سی سال سابقه بیمهپردازی است، ولی سوابق خدمت وی تماماً دولتی نبوده و تلفیقی از سوابق دولتی و غیردولتی است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند۱ ماده۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری- حکمتعلی مظفری
ماده واحده - سوابق خدمت مستخدمین دولت، شهرداریها و نهادهای انقلاب اسلامی در شرکتها و مؤسسات غیر دولتی که بابت آن حق بیمه یاکسور بازنشستگی به صندوق بازنشستگی ذیربط پرداخت گردیده است، با انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی پرداختی سهم مستخدم و کارفرما به صندوق بازنشستگی مربوط به مستخدم در حالات بازنشستگی و وظیفه و وظیفه ازکارافتادگی صرفاً در تعیین حقوق یا مستمری بازنشستگی و وظیفه قابل احتساب میباشد مشروط بر آن که مستخدمین مزبور (در حالت بازنشستگی) دارای حداقل بیست (20) سال سابقه خدمت دولتی باشند.
تبصره 1 - سنوات خدمت موضوع این قانون در محاسبه سنوات خدمت لازم برای بازنشستگی، اعطاء پایه، درجه یا نظایر آن منظور نخواهدگردید.
تبصره 2 - قوانین استخدامی دستگاههای دولتی منجمله قوانین خاص شرکتها و مؤسسات دولتی که شمول قانون بر آنان مستلزم ذکر نام است ازلحاظ سنوات خدمت لازم برای بازنشستگی، تعیین حقوق بازنشستگی و سایر مقررات مربوط در این رابطه کماکان به قوت خود باقی است.
تبصره 3 - میزان کسور بازنشستگی که از صندوق قبلی به صندوق جدید منتقل میشود و میزان کسور بازنشستگی متعلقه و همچنین مابه التفاوتاین دو مبلغ بر اساس آئین نامهای که ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران میرسد، تعیین خواهد گردید.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و سه تبصره در جلسه روز یکشنبه نوزدهم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 26/2/1372 به تایید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی - علیاکبر ناطق نوری
ماده 7 ـ کارمند دستگاه اجرائی: فردی است که براساس ضوابط و مقررات مربوط، به موجب حکم و یا قرارداد مقام صلاحیتدار در یک دستگاه اجرائی به خدمت پذیرفته میشود.
ماده 18 ـ کارمندان بخشهای غیردولتی که براساس احکام پیش بینی شده در این قانون، تمام و یا قسمتی از وظایف و تصدی امور دولتی و سایر امور قابل واگذاری که حسب قوانین و مقررات مربوط معین خواهد شد را عهده دار میباشند، کارکنان تحت پوشش کارفرمای غیردولتی تلقی میگردند. دستگاههای اجرائی هیچ گونه تعهد و یا مسؤولیتی در قبال این کارمندان ندارند.
کارفرمایان این کارمندان موظفند با کارمندان تحت پوشش خود مطابق قانون کار و تأمین اجتماعی و سایر قوانین و مقررات مربوطه رفتار نمایند و پاسخگوی مقامات و یا مراجع ذی صلاح در این رابطه خواهند بود. دستگاههای اجرائی موظفند درصورت تخلف کارفرمای بخش غیردولتی در احقاق حقوق کارمندان از محل ضمانت نامه دریافت شده تعهدات کارمندان ذی ربط را پرداخت نمایند.