ما به خرداد پر از حادثه عادت داریم

We are accustomed to an eventful "KHORDAD"

ما به خرداد پر از حادثه عادت داریم

به رویدادهای مذهبی-سیاسی و غیرمذهبی-سیاسی و حتی اجتماعی-فرهنگی مهم اشاره دارد که در ماه خرداد (ماه سوم تقویم خورشیدی، مطابق با می-ژوئن میلادی) در تاریخ معاصر ایران رخ داده‌اند. این ماه بدلیل وقایع سرنوشت‌ساز سیاسی و اجتماعی، به‌ویژه در دهه‌های اخیر، به نمادی از تحولات پرشور و گاه اعتراضی تبدیل شده است.

خرداد پرحادثه متأثر از تحولات تاریخ معاصر ایران، آینه‌ای از پیچیدگی‌های تمام اقشار و طیف‌های جامعه ایران است.

مذهبیون و سکولارها

انقلابیون و اصلاح‌طلبان

مردم و حکومت

سنت و مدرنیته

 

برخی از مهمترین رویدادهای خرداد عبارت‌اند از:

 

2 خرداد ۱۳۷۶ (23 می 1997)

پیروزی سید محمد خاتمی و آغاز گفتمان اصلاح طلبی با شعارهای آزادی و جامعه مدنی. این دوره به «بهار اصلاحات» معروف شد.

 

3 خرداد 1361 (24 می 1982)

آزادسازی خرمشهر

 

13 خرداد 1368 (3 ژوئن 1989)

درگذشت آیت‌الله خمینی، که به یک رویداد تاریخی و نمادین در ایران تبدیل شد و برای سالگرد آن هرساله مراسم بزرگداشت برگزار می‌شود.

 

15 خرداد ۱۳۴۲ (5 ژوئن 1963)

دستگیری آیت‌الله خمینی در پی اعتراض به لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و اصلاحات ارضی معروف به «انقلاب سفید». این اتفاق به قیام ۱۵ خرداد منجر شد که نقطه شروعی برای جنبش‌های اسلامی علیه حکومت پهلوی محسوب میشود.

 

23 خرداد ۱۳۸۸ (13 ژوئن 2009)

اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری و ادعای تقلب، حضور میلیونی مردم در خیابانها، بازداشت رهبران جنبش سبز (موسوی و کروبی)

24 خرداد ۱۳۹۲ (14 ژوئن 2013)

انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی حسن روحانی با شعار تعامل با غرب، که امیدها به تغییرات داخلی را افزایش داد.

26 خرداد ۱۳۶۰ (16 ژوئن 1981)

برکناری ابوالحسن بنی صدر، اولین رئیس‌جمهور ایران، توسط مجلس و آغاز دور تازهای از تنش‌های سیاسی در جمهوری اسلامی که سازمان مجاهدین خلق (منافقین) با شورش مسلحانه در تهران و چند شهر دیگر هرج و مرج‌های زیادی را ایجاد کرد.

در نهایت

این جمله نشان دهنده نوعی «عادی سازی» یا «سوگواری جمعی» نسبت به وقایع پرتنش در ماه خرداد است. از نظر تاریخی، خرداد به دلیل تکرار رویدادهای سیاسی و اجتماعی مهم، در حافظه جمعی ایرانیان به‌عنوان ماهی پرالتهاب ثبت شده است. این عبارت ممکن است به دو معنا تفسیر شود: 

۱. انتقاد از تکراری بودن بحرانها: گویا جامعه به دلیل تجربه مکرر بحرانها در این ماه، به آن عادت کرده است.

۲. تأکید بر مقاومت و تاب آوری: اشاره به توانایی مردم در عبور از بحرانهای پی در پی. 

 

سالها می‌گذرد حادثه‌ها می‌آید‏

‏‏انتظار فرج از نیمه خرداد کشم

امام خمینی (ره)

 

پی نوشت:

به نظر این مصرع برای اولین بار سال 1376 توسط فاطمه شمس در حمایت از سید محمد خاتمی و جنبش اصلاحات سروده شده است.

در سال 1388 علی میرزایی با بیان موضوعات سیاسی و اجتماعی شعری کامل بر مصرع میسازد.

در سال 1389 محمد باباصفری نیز در بازنویسی و یا نقل قول این شعر اشاره‌ای به خلق مصرع دارد.